Kapacitet pluća se najčešće meri pomoću spirometrije, jednostavnog testa koji lekaru daje bitne informacije o tome kako pluća rade. Spirometrijom se određuje količina vazduha koju pacijent može da udahne i izdahne iz pluća. Ovo se iskazuje zapreminom vazduha koji se naziva kapacitet pluća. Pored toga, spirometrijom se određuje i brzina izdaha vazduha iz pluća.

Kako se izvodi spirometrija?

Spirometrija je potpuno bezbolan test koji se izvodi pomoću aparata koji se zove spirometar. Sam test ne traje dugo, ali je važno da se pacijent tokom testa pridržava uputstva koje je dobio od lekara kako bi rezultati bili ispravni.

Pacijent u usta postavlja nastavak koji je spojen sa spirometrom i zove se „usnik“. Usnik se obuhvati ustima, a istovremeno je pacijentu zatvoren nos. Na taj način se kompletno disanje obavlja preko usnika, a spirometar registruje sve parametre disanja.

Na početku testa lekar daje instrukcije pacijentu da diše normalno. Dalji tok testa se može podeliti u tri koraka:

1. Pacijent dobija instrukcije da lagano izduva sav vazduh iz pluća, koliko god može.
2. Zatim sledi brz udah, kada pacijent maksimalno napuni svoja pluća vazduhom,
3. I nakon toga – što brži i što snažniji izdah.

Koji su najčešći razlozi zbog kojih lekar traži da se uradi spirometrija?

Spirometrija se preporučuje svim pacijentima koji imaju dugotrajni kašalj, otežano disanje ili gušenje, kao i dugogodišnjim pušačima.

Spirometrija će pokazati da li se respiratorni simptomi javljaju kao posledica oboljenja pluća ili nekog drugog organa. Tako se, npr. otežano disanje ili gušenje mogu javiti i kod srčanih oboljenja, a ne samo kod problema sa plućima.

Lekar-pulmolog će savetovati da se uradi spirometrija kada posumnja da postoji bolest pluća ili u cilju praćenja poznatog plućnog oboljenja.

Pored toga, spirometrija može pomoći da se otkriju plućne bolesti koje dugo ne daju simptome. Izmenjen nalaz spirometrije pomaže u postavljanju dijagnoze pre nego što pacijent oseti tegobe, čime se postiže rano lečenje, sprečavanje napredovanja bolesti i komplikacija.

Kod pojedinih pacijenata kod kojih je planirana operacija u opštoj anesteziji, lekar može savetovati spirometriju kako bi se procenila plućna funkcija i mogućnost pacijenata da podnese anesteziju i određene hirurške procedure.

Zašto je važno redovno praćenje?

Lekar može savetovati da se spirometrija ponovi nakon određenog vremena. Na taj način se može pratiti promena plućne funkcije; lekaru je veoma važno da li je funkcija pluća nepromenjena ili se pogoršava. U slučaju pogoršanja može izmeniti terapiju i intenzivnije pratiti pacijenta, čime se sprečavaju moguće komplikacije bolesti.

Jedan od razloga za ponavljanje spirometrije može biti provera uspešnosti nove terapije. Sa uvođenjem novog leka u terapiju, potrebno da je prođe određeno vreme da taj lek ispolji svoje dejstvo, nakon čega će lekar „potvrdu“ o uspešnosti terapije dobiti spirometrijskim nalazom.

Najčešće indikacije za spirometriju su:

• Sumnja na astmu
• Sumnja na hroničnu opstruktivnu bolest pluća
• Procena plućne funkcije kod dugogodišnjih pušača
• Razlikovanje dve grupe plućnih oboljenja (opstruktivnih i restriktivnih)
• Redovno praćenje plućnih bolesti, napredovanja bolesti i uspešnosti terapije
• Periodični pregledi radnika koji su izloženi prašini, dimu ili različitim hemikalijama na radnom mestu