Lupanje i preskakanje srca su najčešći simptomi srčanih aritmija. Pojedine aritmije mogu biti kratkotrajne i bezopasne, kada ih pacijenti primećuju kao nelagodnost u grudima ili povremeni osećaj “preskakanja” srca. Međutim, određene aritmije mogu biti ozbiljne, pa čak i životno-ugrožavajuće, naročito kod osoba koje već imaju srčano oboljenje.

Aritmija predstavlja nepravilan rad srca, odnosno odstupanje od normalne, ujednačene i pravilne srčane radnje brzinom između 60 – 100 otkucaja u minuti.

Zbog čega se javljaju aritmije?

Kako bi došlo do kontracija, srce dobija pokretački signal od ćelija koje se nalaze u samom srcu i koje stvaraju električne impulse. Ove ćelije su grupisane u jednu strukturu koja se zove SA čvor, koji se nalazi u desnoj pretkomori i predstavlja vodič srčanog rada (pacemaker). Normalno se električni impulsi stvaraju brzinom od 60 – 100 u minuti i šire uobičajenom putanjom od pretkomora do komora srca. Tada kažemo da srce radi normalnom brzinom i normalnim ritmom.

Međutim, ukoliko dođe do problema sa stvaranjem impulsa (ukoliko neko novo žarište preuzme ulogu SA čvora ili se električni impulsi stvaraju prebrzo ili presporo), ili se jave problemi u sprovođenju impulsa (impulsi “zalutaju” sa svoje normalne putanje do komora ili se zaustave na normalnom putu) – može se javiti aritmija.

Koji su najčešći uzroci aritmija?

Aritmija se može javiti iz brojnih razloga. Najčešći su:

• Srčani udar (infarkt miokarda) ili ožiljak nakon preležanog infarkta srca.
• Smanjeni dotok krvi u srčani mišić, tj. suženje koronarnih krvnih sudova koje ishranjuju srce (tzv. koronarna bolest srca).
• Postojanje srčanih oboljenja (prisutnih na rođenju ili stečenih kasnije u životu): kardiomiopatija, srčane mane, prethodna hirurgija srca, popuštanje srca i dr.
• Visok krvni pritisak povećava rizik od koronarne bolesti srca. Istovremeno se srce bori protiv dugotrajno nelečenog visokog krvnog pritiska tako što zidovi srca zadebljavaju i postaju krući, što može uticati na prenošenje električnog impulsa kroz srce.
• Nasledna sklonost ka pojavi aritmija.
• Sleep apnea predstavlja prekid u disanju tokom spavanja i povećava rizik od usporenog srčanog rada (bradikardije) i drugih aritmija.
• Izmenjene vrednosti elektrolita u krvi, kao što su kalijum, natrijum, kalcijum i magnezijum. Ovi elektroliti su važni za normalno stvaranje i prenošenje električnih impulsa, kao i normalno odvijanje kontrakcija srca. Odstupanje od normalnih vrednosti elektrolita u krvi može biti uzrok različitih aritmija.
• Promene u funkciji štitne žlezde (povećana funkcija - hipertireoza ili smanjena funkcija - hipotireoza), i drugi.

Koje su najčešće aritmije srca?

Postoji veći broj aritmija koje se mogu grupisati na različite načine. Najjednostavnije je da aritmije podelimo u dve grupe na osnovu brzine srčanog rada:

• Tahikardija predstavlja ubrzan rad srca, odnosno kada je srčana frekvenca (broj otkucaja srca) veća od 100 u minuti.
• Bradikardija predstavlja usporen srčani rad, kada je srčana frekvenca manja od 60 otkucaja u minuti.

U nekim situacijama je normalno da se srčani rad ubrza ili uspori. Srčana frekvenca se ubrzava kada smo fizički aktivni i kada vežbamo, a normalno se usporava u odmoru i dok spavamo. Isto tako, kod osoba koje su u dobroj fizičkoj formi srčana frekvenca u miru može biti manja od 60 otkucaja u minuti.

Da li su lupanje i preskakanje srca razlogi za brigu?

Ukoliko osetite da srce kuca previše brzo ili sporo, ili da preskoči otkucaj, zakažite pregled kod lekara-kardiologa. Hitno se obratiti lekaru u slučaju da se jave otežano disanje, kratak dah, vrtoglavica, nesvestica, gubitak svesti, bol ili nelagodnost u grudima ili slabost.

Ukoliko već imate postavljenu dijagnozu srčane aritmije, važno je da redovno odlazite na kontrolne preglede kod kardiologa kako bi se pratili efekti lečenja.

Kako se leče aritmije?

Lečenje aritmija prvenstveno zavisi od vrste aritmije, simptoma aritmije i zdravstvenog stanja pacijenata (odnosno postojećih srčanih oboljenja, pridruženih bolesti i dr.). U terapiji aritmija se mogu koristiti:

• Lekovi (antiaritmici). Odabir antiaritmika se vrši na osnovu od vrste aritmije, zdravstvenog stanja pacijenta i pridruženih bolesti.
• Elektrokonverzija srčanog ritma (elektrokardioverzija) podrazumeva kratkotrajnu primenu elektro-šoka na predeo grudnog koša gde se nalazi srce. Cilj je da se prekine aritmija i da se srce vrati u svoj normalni, sinusni ritam. Ovo se postiže postavljanjem elektroda na grudni koš pacijenta; jedna elektroda se postavlja na vrh srca, a druga na grudnu kost. Primenjuje se električni šok jednosmerne struje koji zaustavlja električne impulse u srcu, kako bi ćelije srca koje normalno stvaraju električne impulse ponovo preuzele ulogu pejsmejkera.
• Ugradnja uređaja za kontrolu i praćenje srčanog ritma (pejsmejker, defibrilator).
• Elektrofiziološke procedure – radiofrekventna ablacija. Ova invazivna dijagnostička i terapijska procedura se radi u sali u lokalnoj anesteziji. Kroz krvne sudove u preponi lekar uvodi tanku cevčicu (kateter) sa elektrodom na vrhu. Krećući se kroz krvne sudove, kateter stiže do srčanih šupljina, a zatim se ispituje električna aktivnost srca kako bi se otkrilo odakle dolazi aritmija. Istovremeno je moguće stimulisati srce kako bi se izazvala aritmija. Takođe, tokom ove procedure je moguće lečenje pojedinih aritmija tzv. radiofrekventnom ablacijom.