Anemija (malokrvnost) predstavlja stanje smanjenog broja crvenih krvnih zrnaca - eritrocita ili smanjene količine hemoglobina koji se nalazi u eritrocitima. Hemoglobin je protein koji prenosi kiseonik od pluća do svih naših ćelija. Kada nema dovoljno crvenih krvnih zrnaca ili kada postoji smanjena količina hemoglobina u njima, do naših ćelija ne stiže potrebna količina kiseonika. Zbog toga su prvi simptomi malokrvnosti umor, slabost, vrtoglavica ili kratak dah.

Međutim, pacijenti često umor i slabost povezuju sa stresom na poslu i velikim obimom posla, manjkom sna i odmora, kao i sa drugim uzrocima. Sledeći simptomi koji se mogu javiti jesu brz srčani rad, lupanje i preskakanje srca. Zbog toga se malokrvne osobe neretko javljaju lekaru – kardiologu koji jednostavnim testom iz krvi može dijagnostikovati anemiju.

Šta je hemoglobin i zašto je važan?

Prilikom svakog ciklusa disanja, udahom se preko pluća unosi kiseonik, a izdahom se oslobađa ugljen-dioksid. Kiseonik je potreban svim ćelijama da bi normalno radile, ali ga je potrebno dopremiti do tkiva i ćelija. Ovo upravo rade crvena krvna zrnca, tačnije protein hemoglobin koji se nalazi u njima. Hemoglobin u eritrocitima vezuje kiseonik iz pluća i prenosi ga do svih ćelija našeg tela. Isto tako, kada otpusti kiseonik, hemoglobin vezuje ugljen-dioksid koji stvore ćelije i nosi ga do pluća kako bi se oslobodio prilikom izdaha.

Važan sastojak hemoglobina je mineral gvožđe. Kada telo nema dovoljno gvožđa, ne može da stvori dovoljno hemoglobina. Zbog toga je najčešći tip malokrvnosti upravo anemija usled nedostatka gvožđa.

Zbog čega malokrvne osobe mogu imati ubrzan rad srca, lupanje i preskakanje srca?

Kod malokrvnih osoba manja količina kiseonika stiže do ćelija, zbog čega srce mora da pumpa više krvi kako bi taj nedostatak nadoknadilo. Srce tada ubrzava svoj rad, a pacijenti to osećaju kao lupanje i preskakanje srca (aritmije). U početku se lupanje srca javlja pri fizičkom naporu, kada ga pacijenti često povezuju sa neutreniranošću i manjkom kondicije. Međutim, kako anemija napreduje, tako se lupanje srca može javiti i u mirovanju, kada se pacijenti obično javljaju lekaru-kardiologu.

Dugotrajna anemija, naročito kod osoba koje već imaju neko srčano oboljenje, može dovesti do uvećanja ili čak popuštanja srca (srčane insuficijencije). Sa lečenjem anemije obično dolazi do povlačenja ovih simptoma.

Kada se ustanovi uzrok malokrvnosti, pristupa se lečenju. Svim pacijentima sa anemijom se savetuje pravilna i raznovrsna ishrana, bogata povrćem i voćem.

Najčešći uzrok anemije je nedostatak gvožđa, te se u ovom slučaju pored unosa namirnica koje sadrže gvožđe, savetuje i suplementacija (tablete) gvožđa. Ukoliko se anemija javlja usled nedostatka vitamina važnih za pravilan razvoj crvenih krvnih zrnaca, lekar može savetovati suplemente folne kiseline ili vitamin B12. Kod težih formi anemija može biti potrebna transfuzija krvi. Često se prilikom postavljanje dijagnoze, pronalaženja uzroka anemije i lečenja ovih bolesnika uključuje lekar-hematolog, specijalizovan za bolesti krvi i limfnog sistema.