Šum na srcu ne mora da znači da imate problem sa srcem. U većini slučajeva je šum na srcu potpuno bezopasan, naročito kod dece. Postoje brojna stanja kada se javlja ovaj prolazni, bezopasni šum na srcu koji se povlači ili spontano ili sa lečenjem postojećeg oboljenja koje je uzrok (kao što su anemija, različite infekcije i dr.).

Međutim, u ređim situacijama šum na srcu može ukazivati da nešto sa srcem nije u redu. Takav šum zahteva dalja ispitivanja, a lekar će na osnovu prikupljenih rezultata predložiti optimalan način lečenja.

Prilikom slušanja srčanog rada pomoću stetoskopa, lekar normalno čuje dva tona koji se opisuju kao “dab-lab”. Ovi tonovi nastaju usled zatvaranja srčanih zalistaka između pretkomora i komora (prvi ton) i prilikom zatvaranja zalistaka između komora i velikih krvnih sudova koji izlaze iz njih – aorte i plućne arterije (drugi ton). Normalno su ti tonovi jasni i pravilno se ponavljaju.

Ukoliko postoji ubrzan, turbulentan tok krvi kroz srce, ili krv nailazi na neku prepreku prilikom prolaska kroz srce ili se kreće neuobičajenim putem – može se javiti šum na srcu različite lokalizacije i različite jačine.

Šum na srcu je dodatni ton koji lekar čuje i može biti u vidu šuštanja ili pištanja. Lekaru je veoma važno gde čuje šum na srcu jer ga to može uputiti na uzrok. Lekar će na skali od 1 do 6 dati ocenu jačine šuma (gde najjači šum dobija ocenu 6). Isto tako, pratiće da li postoji širenje šuma van srca, odnosno da li stetoskopom može da čuje šum na vratu ili čak na leđima.

Šum na srcu najčešće prvo registruje lekar opšte prakse prilikom sistematskih pregleda. Radi dalje dijagnostike i procene može uputiti pacijenta lekaru koji je subspecijalista kardiologije.

Šum zdravog srca

Ukoliko od lekara čujete rečenicu “Imate šum na srcu”, sasvim je prirodno da se javi strah od problema sa srcem. Ali kao što smo već napomenuli, u većini slučajeva je reč o bezopasnom šumu koji se naziva fiziološki. Tada se šum javlja usled ubrzanog toka krvi kroz srce. Postoje brojni uzroci fiziološkog, odnosno šuma zdravog srca, kao što su anemija, povećana funkcija štitaste žlezde (hipertireoza), trudnoća, povišena telesna temperatura, fizička aktivnost i dr.

Procenjuje se da oko 50 – 70% zdrave dece može imati šum na srcu u nekoj fazi rasta i razvoja. Pedijatar će detaljno pregledati dete i ukoliko je potrebno, uputiti ga na dalje analize kod dečijeg kardiologa. Međutim, često se desi da i pedijatar - kardiolog potvrdi da je reč o prolaznom, fiziološkom šumu na srcu. U ređem broju slučajeva se kod dece dijagnostikuje neka srčana mana. Statistika pokazuje da od 100 dece koja imaju šum na srcu – samo jedno ima urođenu srčanu manu.

Patološki (organski) šum na srcu

S druge strane, šum na srcu može ukazivati da postoje određeni problemi sa srcem.

Najčešći uzroci patološkog (organskog) šuma na srcu su: srčane mane sa kojima se dete rodilo, zapaljenje unutrašnjeg sloja srca (endokarditis), promene na srčanim zaliscima (suženje – stenoza, povećana propustljivost zalistaka), reumatska groznica (posledica komplikacije nelečene bakterijske infekcije grla) i dr.

Kada lekar posumnja na organski šum na srcu, uputiće pacijenta na dalje dijagnostičke metode: ultrazvuk srca, rendgen grudnog koša i uradiće EKG zapis.

Kako se leči šum na srcu?

Šum na srcu nije bolest. Kao što smo već napomenuli, može biti potpuno bezopasan kada ne zahteva dodatno lečenje. Tako npr. sa lečenjem hipertireoze ili anemije dolazi do povlačenja registrovanog šuma na srcu. Kod dece se šum na srcu najčešće sam povlači do puberteta. U nekim slučajevima će biti potrebno praćenje i češće lekarske kontrole.

Kod patološkog šuma na srcu lekar mora ustanoviti zbog čega se šum javlja. Tako će na osnovu prikupljenih rezultata dijagnostičkih testova predložiti dalju terapiju; to mogu biti lekovi ili intervencija (npr. hirurška korekcija urođenih srčanih mana).